Saturday, December 29, 2012

THALAITE LEH THIANGHLIMNA





TLEIRAWLTE LEH THIANGHLIMNA
Bible chang: 
I Peter 1:15-16 a kotu che u a thianghlim angin, nangni pawh in chêtzia zawng zawngah lo thianghlim zâwk rawh u; "Nangni in thianghlim tûr a ni, kei ka thianghlim si a," tih ziak a nih kha.

I Kor 6:19-20 A nih leh, in taksa chu, in chhûnga awm Pathian hnên a\anga in hmuh, Thlarau Thianghlim in a ni tih in hre lo em ni le? Mahni ta pawh in ni lo va, mana lei in ni tawh asin; chuvângin, in taksaah chuan Pathian chawimawi rawh u.
        Mithiamte chuan kriatian nun hi hun pathumah an then a, chungte chu:-
  • Thiamchantirna (Justification): Heihi Pathian chhandamna ropui tak mihring ten rinna a vang a, a thlawna kan chan a ni.
  • Tih thinghlimna (Sanctification) : Chandamna changtu chu thianghlimna kawngah Krista Isua ang turin a thang zel tur a ni. Mi bawlhlawh kha kraws thisen a tlen fai a lo ni a, he khawvelah pawh a nun a lo thianghlim deuh deuh thin.
  •  Tih ropuina (Glorification) : Krista rin vang a thiam chan tirna chang chu thianghlimna kawngah a thang deuh deuh a a tawpah a famkimna chang turin Vanramah lawmluh ani ang. Chutah chuan ropuina a lawmluh niin tih ropuina famkim a chang tawh ang.
       Heng Kristian nun period pathum kan sawi zing a a hmasa ber leh a pathumna ah hian mihring tih ve tur a awm lova, mihring a Pathian hnathawh a thlawna kan dawn tur ani vek mai. A pahnihna tih thianghlimna chiah hi kan tih ve tur chu ani a, a pawimawh em em a ni. Krista thisen avangin kan thianghlim thei anih chu. Chuvang chuan vawinah hian thianghlimna chungchang kan zir dawn ani.
 THIANGHLIMNA AWMZIA:
            Greek tawng chuan ‘Hagiosune’ an ti a, saptawng a an lehlin dan chu sanctity, holiness, separated, difference tih te ani. A awmzia a zau hle mai a. Mizo \awng chuan kawng thumin a sawi fiah theih ang:
1.     Serhhran : A hmanna tur a tan chauha hman tur a dah hran leh serhhran hi thiang hlim (Hagios) chu a ni. A neitu diktak tan chauh  rinawm taka a in serhhran hian mithianghlim a ni. Entirnan – nupui chu a pasal tan chauh nung turin serhhran a ni tawh. A taksa vawng faiin inchei nalh thin hle mahse tlangval dang a kawp chuan mi bawlhhlawh a ni. Keini Kristiante hi neitu nei kan ni a, Krista’n a thisena min lei tawh a vangin kan engkim hi Isua ta a ni a. ( I Kor 6:19 ) Min leitu Isua Kriata tana kan in serhhran hian thianghlim kan ni. Kan taksa pawh hi a neitu Pathian tan hmang lova thilsual tihnan kan hman chuan mi bawlhhlawh kan ni.
2.     Danglam bik: William Barclay – a’n Thianghlim a sawifiah dan chu “ Puithiam chu inthawina hlan tur a nih avangin a inthuam dan leh chet dan hrang hrangah mi naran aiin a danglam (Thianghlim) bik a ni,” a ti. Khawvel mite zingah Kristian dik tak an hriat hran theihna chu an danglam bik \hin hi a ni. Tawngkam, ei leh in duh zawng leh in cheina thleng a danglam ngam te hi Lalpa mit hmuh a thianghlim chu an ni. Khawvel mite tih dan leh chin dan ang ang a nung ve mai lo, Kraws pu ngam, danglam ngam nih hi kan thianghlimna tur chu a ni e.
3.     Awmna tur a awm: Bawlhlawh hi eng nge ni? Mithiamte chuan, “Thil a awmna tura awm lo hi bawlhlawh chu a ni,” an ti a, a dik hle a ni. Thil tenawm leh tawp tak kan tih te pawh hi a awmna tur a an awmlai chuan bawlhhlawh an ni lo, a tangkai em em a ni. Entirnan – Ek, hnap etc. te hi thil tenawm a sawi a ni, amaherawhchu pum chhung a an awmlai leh hnar kaw chhung a an awm thlip thlep lai chuan kan ten lo. A awmna atanga a lo chhuah chiah hian tenawm, bawlhlawh a ni. Chutiang bawk chuan rangkachak pawh hi hlu hle mahse, hnar kaw chhung a dah a nih tlat chun hnawk sak a ni.
      Kristiante hi kan rilru, kan thlarau leh kan taksa a awmna tur dik taka a awm hian kan thianghlim tihna a ni. Lal Isuan, “Keimah-ah awm reng rawh u, kei pawh nang mahni ah ka awm reng ang,” a ti ( Johan 15:4 ). “ Krista Isua a awm te tan chuan thiamloh chan tirna reng a awm tawh lo” (Rom 8:1). Kawng leh lamah chuan kan awm lohna tur hmun a kan awm thin hian mi bawlhlawh kan ni tih hriat reng tur a ni. Inkhawm hunlai a hmun dang, khawlai, Cinema hall, party-na leh dai vela kan lo awm daih a nih chuan kan thianghlim lo tihna a nih chu. Thilsual tak kan ti a nih lem loh pawhin Kristiante awmna tur ni awm lo takah kan thut vung hian Pathian mithmuhah mi bawlhlawh kan ni thei. Kristian tleirawl te hi zu hmunah emaw, pawisa khelhna hmun – tombola leh playing card khelna hmuna kan awm ve reng hi a mawi lo mai a ni lo va, kan Pathian leh midangte mit ti mim theitu bawlhlawh kan ni thei a ni tih hriat reng tur a ni.
FAINA:
        Fai hi Pathian anna a nih a vangin kan sawi hmaih thei hauh lo vang. Fai hi Pathian thu nen a inrem mai bakah kan changkan leh changkan loh tehna \ha ber a ni tih kan hriat reng a \ha. Hnam fing leh changkang a piang an felfai a, mimawl leh changkang lo a piang an che \awp thung. Kristian nun hian thianghlimna a phut tlat a vangin Kristian tleirawl chu a in vawngfai tur a ni. Kan theih ang tawkin kan taksa kan vawng fai tur a ni, tleirawl lai hian rim a chhe hma em em mai a, nitin inbual fai thin tur a ni. Tui harsatna avang emaw a nitin kan inbual theilo a nih pawhin taksa kumkar e.g. Zak hnuai leh kap bawr vel tal chu kan silfai thin tur a ni. Hei hi kan taksa hrisel nan pawh a pawimawh a ni.
        Tin, kan taksa chauh niloin kan thuamhnaw, kan pindan leh kan in leh a vel thlengin kan vawng fai tur a ni. I taksa fai viau mahse I pindan a tawp nuai si chuan I mualpho tho. Tleirawl awm ve tawhna inchhung a \awp viau chuan an nu leh pa te ni lovin tleirawl kha a mualpho a ni. Kawng tinrengah faina kawng a hma kan sawn hian  kan Kristian nun chauh ni lovin, kan ram leh hnam hian hma a sawn a ni tih I hre reng ang u.

        Kan thianghlimna tur kawng dang tam tak sawi tur awm mahse kan mamawh zual, mipat hmeichhiatna leh ruihhlo chung changte kan zirlai thupuiah kan hman dawn tho avangin, tun tum a tan chuan kan duh tawk mai ang a. Thianghlimna hi ngenna ni loin Pathian thuin min phut leh kan bat a ni tih i hre fo ang u.
 C.LMAWIA
FROM;YANGON

Wednesday, December 26, 2012

ASSURANCE OF SALVATION


 1John 5:13;"I write these things to you who believe in the name of the son
 of God so that you may know that you have eternal life"


 Every Christian desires to have assurance of salvation,i.e.the certainty that 
 when Christ returns or when death comes,he or she eill go to be with the Lord  Jesus in heaven(Phi.1:23).Johm;s purpose in writing his first letter is that          
 God's people may have that assurance(1Jn.5:13).Note that nowhere in the 
 letter dies John state that a past experience of conversion constitites an 
 assurance or guatantee of salvation.To assume we possess eternal life based
 solely on a past experience or on a faith that is no longer vital is a grave 
 error.This letter sets out mome ways for us to know that we are in a saving
 relationship with Jesus Christ.

1.We have assurance of eternal life if we believe "in the name of the Son of God"(1Jn.5;13;4:15;5:1,5).There is no eternal life or assirance of salvation
without an earnest faith in Jesus Christ that cinfessess him as Gid's Son,sent
to be our Lord and Savior.

2.We have assurance of eternal life if we are honoring Christ as Lord of our
lives and are sincerely trying to obey his commands.'We know that we have come to know him if we obey hes commands.The man who says,"I know him.
but does nor do what he commands is a liar,and truth is nor in hmin.But if 
anyone obeys hes word,God's love is truly made complete in him.This is how
we know we are in him"(1Jn.2:3-5;3:24;5:2 ;Jn 31,51;14:21-24;15:9-14,Heb 5:9).

 3.We have assurance of eternal life if we love the Father and the Son rather than the world,and if we overcome the influence of tje world."Do not love the world or anything in the world.If anyone loves the worldl,the love of the Father is not in him.For everything in the world --the cravings of sinful man,
the lust of his eyes and the boasting of what he has and does--comes not from the Father but from the world"(1Jn 2:15-16).

4.We have assurance of eternal life if we hanitually and persistently practice
righteousness rather than sin.If you know that he is righteous,you know that
everyone who does what is right has been born of him"(1Jn 2:29).On the other
hand,"He who does what is sinful is of the devil"(1Jn 3:7-10).

5.We have assurance of eternal life if we love our brothers and sisters.
"We know that we have passed from death  to life because we love our brothers and sisters-This then is how we know that we belong to the truth,and how we set our hearts at rest in his presence(1Jn.3:14,19;2:9-11).

6.We have assurance of eternal life if we are conscious of the Holy Spirit dwelling within us."And this is how we know that (Jesus)lives in us:we know it by the Spirit he gave us"(1 Jn.3:24).Again,we know that we live in him and he in us,because he has given us of his Spirit"(1 Jn.4:13).

7.We have assurance of eternal life if we strive to follow Jesus' example and lives as he lived,"whoever claims to live in him must walk as Jesus did'(1Jn.2:6;Jn 8:12). 

Monday, October 8, 2012

SIMNA(Repentance)

Simna(Repentance)


Piantharnain a ken tel ti ila a sual awm lo e. Piantharna hi mihring taksa leh thlarau piantharna lam a ni lo a, Mari kawchhunga Isua alo piang ang khan mihringah  Pathian thlarau alo piang ang zawk hi a ni a. Chu chu thilpek a ni. Greek tawngah chuan piantharna  hi “chunglam atangin” tihna a ni. He piantharna hian a kentel chu simna hi a ni bawk ti ila a sual lo bawk ang. Mahse mi a pianthar hmain simna a nei thei bawk a, a sim hnuah a piangthar thei bawk.  Mahse Pathian lawmzawng leh Pathian duh em em chu simna hi a ni a. Penticos-ni a thlarauthianghlim alo thlenni pawh khan an sim ta tih a ni a, an sim a chu Isua kha Pathian  a nih zia te, dawtsawi mi a nihloh zia leh  ramhuai zawl a nih an rinthu te  kha an sim ta a ni.
Simna hi Eastern Greek philosophy ”  meta-noia “ tih atanga lo kal a ni a.“Meta” hian “piahlam emaw pawnlam” tih a entir a. “Noia” hian “rilru emaw emotion” tih a entir ve bawk. Metaphysics tih chuan physics piahlam, physics dan piahlam tihna a ni a. Tichuan simna chu “emotion piahlam”, “suangtuahna pawnlam”   tihna alo ni ve ta bawk.  Hebrai tawngah ve thung chuan ” lungngaia rum, thaw hlawp hlawp, thaw huai” tih te a ni a. Luka 15:18,20 ah chuan “hawisan” tiin a hmang ve thung. Heng zawng zawng khaihkhawmna chu reasoning hmanga ngeia emotion  kalsanna hi a ni.
Isua hian simna hi a ngaina em em a. Chu chu mihring tea a duh ber  te zing ami a ni. Baptisma a chan zawh a, thlalera thlemn a nih zawh hnu khan a thuhril hmasak ber chu “Sim rawh u, Vanram chu a hnai tawh e(Luka 13:3)” tih a ni. Khatih laia Baptistu Johana pawh khan  “simna thu”  kha a auchhuahpui thin a nih kha. A zirtirte rawngbawl tura a tirhchhuah tum pawh khan simna thu tho an chhuahpui a(marka 16:12). Thupuan buin a ziak hmatheh atan simna thu tho hi a auchhuah pui bawk a ni. Simna tello chuan vanram luh te, Pathian thlarau dawn te hi theihloh hul hual a ni a(Heb 12:7), chumi simna chu Isua hian mihringin an chang lo ang tih a hlau em em a, dawhthei takin he khawvel tawpna pawh hi a pawt sei a ni tiin Petera chuan min hrilh a ni(2Petera 3:9). Simna tello piantharna hi a tawk lo a, simna tello chu boralna a ni tih a ni zawk(Luka 13:3).
SIM A TULNA
1. Lo kir ula in tenawmna zawng zawng chu hawisan rawh u(Ezek 14:6)
2. Mifelte lam tur niloin mi suaksualte simtir tur a lo kal ka ni(Mat 9:13; Mark 2:17; Luka 5:32)
3. Sim hming putlakin rah rawh u(Mat 3:8; Luka 3:8)
4. Mifel 99 sim chuan tur neilote chungah aichuan misual pakhat sim chungah van ami te an lawm zawk ang(Luk 17:7)
5. In simloh chuan in boral vek ang(Luk 13:5)
6. In sual te thaibo a nih theih nan sim ula, hawikir leh rawh u(Tirh 3:19)
7.Tuma boral duhloin sim a duh(2Peter 3:9)
SIMNA NIH PHUNG
Simna hi amaha lo awm ngawt a nilo kan tih tawh kha. Pathianin chhandamna thuangthum zawh kim tura a hruaina a ni a. Pathianin a pek liau liau a ni. Mahse mihring atang simna hi a awm ve leh a, chu chu Setana atanga chhuak a ni. Chutiang simna chu a reilo em em a, a nghet lo a, a rillo em em bawk. A tlangpuiin midang deusawh nan leh midang nek chepna atan Setana hian a hmang tlangpui thin a ni. Simna awmdan hi bible hian chiang em emin min hrilh tawh a, chu chu mahni thiltih thin bansan mai niloin, rilru atanga paihbo hi a ni(Mat 21:29). Tawngdang te nena khawikhawm phei chuan lungngaia tah a, tihsual hriat a, titawhlo tura intiamna leh tihtawhloh thleng hian simna hian a huam a ni. Penticos ni a Juda te simna kha Pathian pek a ni a, an sim taka chu Isua khrista chung changa an ngaihdan sawhsawn kha a ni.
Rinna hi simna a nilo tih erawh hriat a tha(Mark 1:5). Sual ngaihdamna alo thlen hma pawh hian simna a awm thei leh bawk a(Luk 24:47). Pianthar hmain simna pawh hi a awm thei leh bawk a ni(Tirh 3:19). Lungngaihna te, tahna leh rumna te hi simna anla ni mai lo a(2Korint 7:9,10), Sual inhriatna hi simna a ni mai bawk lo(2samuel 24:17).
Pathian thu chuan  pawn lam atanga lutin mihring a tibawlhhlawh lo tih min hril a. Chuti a nih chuan simna hi chhunglam atanga chhuak nilo, chunglam atanga lo kal ve  chu a ni tihna a ni a. Simna chuan sual hi a tichimit tihna a ni a, science ang zawng chuan a minimize tihna a ni. Chu thilpek chuan DNA a sual awm chu zawi zawiin- lungngaihna, sual inhriatna, inchhirna, sual kalsanna leh sual thuhnuai ata hlatna a rawn siam ta a. DNA a sual hnawthawh chu a rawn tithuanawp ti ila a sual awm lo ve. Mahse mi a sim hnu hian sual amahah alo awm leh a nih chuan simna a ni tawh lo a, nghei zawk tur  a ni. Simna hi chuan Pathian lo kal thleng daih  thei mai tur a ngaih a ni a, Mahse Pathian thu chuan “ka mi chu tlu mahsela ka kai tho leh ang” a ti a ni.
Simna hi thiltih(emotion) leh rilru(reason) hian a tilang thin tih hi a ni. Isua vekin entirna atan fapa pakhat chu a pa in grep huana thawk turin a ti a, mahse a duh lawklo a, a hnu lawkah chuan a inlamlet(rilru thlak) a, grep huanah chuan a kal ta a ni. Hei hi simna entirna a ni a. A rilru inlamletna chuan grep huanah a kal tir a, a rilru inlamletna vekin grep huan ata chu kal tum tawh mahse a thulh leh thei a ni. Fapa pakhat leh chu grep huana kal turin a ti ve leh a, “ka kal ang e”  ti chungin a kal lo a. Chu chu simna nilo, simna thleng lo nun a ni. Simna alo awm theihdan hi kawng hnih a  awm ta a; dan zawm hi simna a nilo a, dan zawmloh hnu hian simna alo awm thin a, chu simna chu tihtur tuksa a awmloh chuan simtur awm chuanglo tihna a ni ve bawk.
A tawp berah chuan Setana lem phuahchawp(counterfeit)  atang  mihring simna hi a awm ve bawk a. Chu simna erawh chu a hnunhnanglo a. Sim thei nia inhriatna avangin amahah Pathian a Lal ngailo a, mahni ah chapona alo lian thin. Chapona ah chuan hausakna avanga chapote, chapona dang tam tak te aiin thlarau chapona alo awm ta mai thin a ni a. Chu chu tihdam har ber leh Setana duh tak chu a ni. Sim thei velo te chu a hmu hniam em em a, dan pawh khauh taka siam a duh rum rum a, aman a theih avangin sim theilo te chu a hmu tlinglo zung zung thin.  Simna dik tak erawh chuan amah atanga chhuak a nilo tih a hria a, a chapo pui lova, Pathian hnen atanga a dawn  a ni tih hriain sim ve theilo te chu an sim theih nan a dil sak zawk thin a ni!

Sunday, October 7, 2012

Ramhuai hian engtin nge mihring an thunun?

Ramhuai hian engtin nge mihring an thunun?!


Tunlai khristianna leh ramhuai chungchang te, Setanic chungchang lar ta viau mai te hian ngaihtuah a ti thui khawp mai. Thenkhat rinna chuan ramhuai a awmlo ti zawnga inzirtir na te, ramhuai an hlauhawmloh tih te, ramhuai biak chungchang te hi inzirtir ngai tak a ni a. A pawng a pui a ramhuai hian mi panduk duk lam pawh a ni chuang lo a, fing taka che thin an nihna hi hriat ngai tak a ni.
Bible hian ramhuai a awm chiang a ni tih min hril a ( Luke 4: 33-36). Mahse hriat ngai leh zir ngai tak zawk chu engtin nge anlo awm tan, engnge anlo awm chhan, enge an tum tih hi a ni. Khawvel pum huapin ramhuai buaipui na pawh hi a tam tual tual reng a, flim lam thlenga chhuah leh siam hial a nih thin kha.
RAMHUAI TE HI TU TE NGE?
Ancient greek ah kha chuan “δαίμων” tih a ni a, chu chu dimons, english lamah chuan “spirit(thlarau)” emaw “divine power(pathian anga thil tihtheihna)”tihna a ni ve thung. Western medieval leh  neo-medieval conception – ah chuandemons tih a ni ve leh thung a ni. Hebrai bible ah chuan demons hi chi hnih an awm a; se’irim(Isaia 13:21, 34:14)  leh shedim(Deut. xxxii. 17; Ps. cvi. 37) an ni a.
Judaism rinna ah pawh hian thlarau sual te hi pawl khata awm a, hotu nei angah an ngai bawk a; zawlnei Samuela thlarau, dawithiamnuin a kohchhuah kha ramhuai niin an ngai a ni. Jewish bik ro ro ah pawh Talmud hian a sawi tamlo khawp a, Maimonist erawh hi chuan ramhuai hi a awm ngei thu leh, Jewish mite pawm dan tam ber pawh a ni.
Rabbi ho zirna atang ve thung chuan ramhuai hi chi thumin then a ni thung a;shedim(tichhe tu),  mazziḳim (natna thlen tu), ruḥin (thlarau) tih te an ni a. Heng bakah hian lilin (zan thlarau) ṭelane (tlailam thlarau),  ṭiharire(chhun thlarau),  ẓafrire(zing thlarau) te an ni bawk a. Thlipui leh ruahpui thlentu pawh hi ramhuai thiltih a nih an ring bawk a ni.
Thenkhat rindan ah chuan ramhuai hi sual entirna mai anga ngaih theih a ni bawk a. Mahse Luka 14 ah chuan “nihna(entity)” mai bakah nuna nei(being)an ni tih a hriat theih a. Kum zabi 1-na laia Juda ten mihringa sual thlen tu an tih hi a dik ber hmel a ni.
RAMHUAI HI VANTIRHKOH TLUTE NGE ANIMAL KINGDOM
Hmasang rindan ah kha chuan ramhuai ho hi vantirhkoh tlu(fallens angels) ten mihring fate an pawl atanga an fate an ni an ti a(Gen. 6: 4; 2 Pet. 2: 4; Juda 6). Mahse vantirhkoh tlute leh ramhuaiho hi group hrang anni a, chu chu Gap theory a Pre-Adamic animal Kingdom ah kan ziahlan a nih tawh kha, in man thiam in a rinawm. Bible leh Greek leh ancient mythologies ah te hian vantirhkoh tlusual te reng reng hi an movement sawi anni hian ‘up and down(chhuk leh chhoh)’  lei leh van(1 na) inkar a chhukchhu ang hlir a sawi anni, chutih laiin ramhuai (demons) ho movement sawina ah reng reng chuan up 7 down hman anni ve ngailo, ‘wandering to and fro(lut leh chhuak)’, he khawvel a vakvel ruai ang zel a sawi anni thung. He ta hriat hran theih ta chu fallen angel te leh demons te hi an inanglo a, an dwelling place pawh an inanglo a, an power pawh an inanglo a, an appearance pawh an inanglo a, an level pawh an inanglo a, an it leh chak zawng leh ngaihsan zawng pawh an inanglo bawk tih hi a ni.
Demons ho hi chu chik hian animal type anni tlat, an finglo a, an hmel a bumro a, lei a vakvel ruai, chenna thlahlel, thluak aia thahrui hmang thin, ei tur pawh duh deuh, hmanlai  taksa nei thin, taksa la thlahlel deuh anni bawk. Hengho boralna chu Genesis 1:2 – a eng a awm hma a khawvel tuiin a lo chim vek kha an mahniho tih chimihna, ni sa pawh chu thim a chantir a nihna chhan, nunna zawng zawng tih chimihna kha an mahni hremna a nih hmel ber. Tun a fossils fuel te kan neihte pawh hi an mahni saruang tawih annih hmel bawk. Fossils fuel te hi a hlawm a hmun khat a leihnuai thuk tak tak a an awm pawh hi sudden death vang a ni hmel bawk, gradual natural death ni se, hmunkhat a trillions gallons an lo awm mai hi thiltheih a ni tlatlo bawk. Tuilet hmasa(Nova tuilet nilo)a an thihna chu an tan chuan an mangna chu a ni mai ang a, underground large scale grave chu a ni mai bawk ang. Chu chu abyss chu a ni bawk ang. Khawvel sawrkar phen a thlarau sual awmho hi anni a Bible in sakawlh a tih pawh kha, fallen angels anni tlat lo, animal vek anni tlat. Hmanlai a an lo luahthin ram te chu an la inti neitu ve em em a ni ber mai e.
THUTHLUNGTHAR LAM HIAN ENGTIN NGE A SAWI
New testament lam hian Old testamnet lam aiin demons(ramhuai) ho nihna leh zia hi a sawi nasa em em a.  Luka 7: 21, 8: 2- ah chuan sual tak a nih thu a sawi a. Ramhuai bikah pawh a chak zawk leh thil tithei zawk an awm hrang ve leh bawk a(Matt. 12: 45, 43; Mk. 9: 17-29). Mihring kawchhunga an luh hian an duh hun hunah an chhuakin an lut leh thei bawk a ni(Lk. 11: 24, 25). Mihring mai bakah ransa kawchhung thlengin an luah chak em em a (Lk. 4: 33-36), mahse hriatna erawh an nei thung, chu chu Pathian fapa Isua an hria hi a ni(Mk. 5: 7, Matt. 8: 29). Thuthlungthar ziaka  atanga hmuh  theih ah chuan thlan ah te, hmun khawhar takah te, tui awmlohna hmunah te, tlangah leh pukah te an cheng thin a(Mk. 5: 5; Mk. 5: 2; Lk. 11: 24). Rindan ah chuan Thluthlungthar hunlai hian ramhuai hi an hluar viau tur a ni a; naupang, hmeichhia, patling leh nutling kawchhung ah te an lut vek mai a ni. An luhna te chunga an hna thawh dan pawh hi a danglam hlawm khawp mai; thekhatah chuan tawng thei miahlo te, mitdelna te, mak taka chak em emna te, ri hriat theih miahlohna te, phungzawlna tein an che tlangpui thin a ni (Matt. 9: 32, 33; Matt. 12: 22; Mk. 9: 25; Matt. 8: 28; Mk. 5: 2-4; Mk. 5: 5).
Modern age kan chuan kai hnu hian ramhuai hi ala awm tho kan ring em? Isua ngeiin Setana(ramhuai lalpa) chu tek anga leia alo tla lai a hmu a, Jakoba chuan Diabola chu dodal reng turin min chah bawk a a ni. XYZ generation khaihkhin phei hi chuan ramhuai te hi an la awm ngei a ni tih a hriat chian zual theih em em a. Heng mihringa glands te hi an thunun(possess) ber thin chu a ni a, chu chuan mihring taksa pum hi an duhdanin an control ta mai thin a ni. Ramhuaiin engtin nge min possess dan hi topic dangah khan tawite sawilan a ni tawh nachungin sawi ri leh zawk ila.
Mihring taksa chet hmang leh energy generate tu reng reng hi a bul ber ah chuan DNA kan tih tawh kha. DNA corrupt kan neih tawh avang hian awlsam te a min rawn thunun maina kan DNA code hi an hre tawh a. Chu chuan mi tumah hi thliar chin an nei reng reng lo a. DNA hi cells chunga awm a ni a, cells pawh chu glands leh thisen chhungah a awm ve leh a, thisen pawh chu lung atanga insem darh ve leh chhawng a ni. Mahse thisen hi amaha lo insiam a ni tawp mai lo a, kan thawatang lo hi chuan engmah tihtheih a nei bik hauh lo a ni. Chu thaw leh thisen chu a inpawlh ta a. “Thaw” hi hebrai ah chuan “ruach” tih a ni a(Gen 2:7), Thuthlungthar lama “thli” emaw  ”boruak” sawina “pneumah” nen khan chhulkhat kual an ni. “Thlarau” tih pawn OT leh NT hian an hmang kawp ve ve a, he “thaw” hi metaphysics tanga dept analys chuan “energy” tihna pawh a ni ve bawk. Chu chu “thlarau sual” emaw “ramhuai” tih pawn a sawi theih ang a,“Pathian thlarau” emaw “vantirhkoh” sawina pawh a ni thei bawk. Engpawh chu lo nise, sual lam hawi zawnga hna a thawh chuan “ramhuai” tihna a ni. Engtin takin nge a thawh? “Thaw” ah chuan oxygen leh carbondioxide a tel a, chu chu thisen chhungah lutin glands -in alo hmang a, a chhunga DNA hian alo hmang tangkai ve leh ta a, DNA a zuk thlen chiah hian mihring DNA thununna tur code an neih fel diam tawh avangin an man fuh tawh chu an thu thuin an awm mai thin a ni!
Hetianglo zawng pawh hian an chethei bawk. Metaphysics atang chuan disembodeid ho hi energy a ni a tih theih. Mahse ani e tih tur tak erawh chuan a hriatchian bik vak lo a. Mahse OT atanga NT a ramhuaiin mihring a thunun dan hi chiang taka chhui chuan energy contact a nih hmel zawk tlat a ni! KJV hian ramhuaipai(possess) tiin alo let ta mai bawk a. Dik tak zawkah chuan influence hi a nih hmel zawk a ni. Ramhuai pai(possess) tih tawngkam avang hian physical takin kan ngaihruat ta thin a. Mahse an chetdan atang hian influence hmangin perception hi a rinawm hmel ber zawk. Perception an thunun theih zia chu 3D movie en tawh chuan kan hria ang. Ni leh thla hi zan leh chhunah an intiat chiah thei a, mahse a takah chuan a ni miahlo ang hi a ni! Paula ngei pawh perception hmangin Pathianin damaska khawdaiah a chhun thlu a nih kha. He energy hi hriatthiam awlsam ber atan chuan wave leh frequency hian matter hi a hual vek a, mahse hmuh an ni ngai lo. Matter chhung leh pawnah pawh wave leh frequency chu an awm leh tho a, hmuh a ni ngailo ang hi a ni.
Miin TV ah sex movie en tase amahah chakna alo awm thuai thin. Hei hi possess lam niloin influence zawk a nih hmel a. TV -a wave leh frequency chu rawn chhuakin mihring taksa ah chuan cold, warm, chilli adt angin an rawn lut ta thin a ni. Hengbakah hian lehkhabua kan chhiar te, music kan ngaihthlak te, mi sawi kan hriat te, kan sawi chhuah te hi neuron hmangin nervous systemah an thawn a. Glands-in lo man ve leh chhawngin thisena DNA hi an rawn trigger ta a ni a tih thei. Hetiang hian  schizopherina, dual mind,split mind, addictive bahaviour, compulsive behaviour, abnormal cell growth, hormone overflow , vitamin deficiency reng reng hi kan hriatna paruk te hmanga influence vek an ni. A chhan chu topic hmasa lama sawi tawh angin mihring timihring tu chu conscious mind hi a ni a tihloh theihlo a. Chu chu taksa beih ngawt aiin mind beih chu a tangkai daih zawk bawk vang a ni!
Nimahsela, ramhuaite hian Pathian fapa Isua hi an hlau em em thung a, anmahni tuhlum theitu a nih avangin a hlat awm an duh thin a ni. Isua ngei pawh hian chu chu hriain, ama hminga ramhuai hnawtchhuak tur te, a thisen thianghlim hmang tur te in min chah hlawm a. Apostol te ngei pawn Isua hmingin an hnawtchhuak a nih kha. Isua hming chu hming zawng zawnga chungnung ber a ni a, a thisen thianghlimin min silfai a, chatuan nunna min pe a. Sual hnehna thlarau thilpek min pek bawk avang hian, sual pu taksa lak ata nitin indona hmachhawn tur kan ni.

Bible leh Science

Bible leh Science


A chang chuan I  nun hian tuihalna lian tak leh ril tak a awm tiraw? Eng emawni I hriat chak, hriat theih siloh, hriatawm tak nisi hi I nei em? Hmana ilo hmelhriat rei ruai tawh suangtuanna lo theng dik ti tih te hi I nei tawh em? I nun chhungrilah hmangaihna hrefiah tak tak niin I inhria em? I hrefiahlo tiraw! I hrefiah ngailo ang, Pathian hmangaihna lek phei chu pastor te leh speaker te sawi atang tihluihna, mahni leh mahni tihluihna ngeiin I inngaihtuah lungpuam chawp thin tiraw! Zep a ngailo. I nunah hian hriat reng tur leh hriat ngei ngei tur a awm a, hrechhuaklo leh hrelo a I awm tak avangin I buai nileng mai thin zawk a ni! Achang chuan i nunah khan ngatinge pahnih awm nia I hriat tlat thin! Ngatinge I chhunga sual awm a, hneh theilo te a I hriat thin! Pathian thu tuihalna hian I khat thin a, mahse I ngaihtuah tak tak thei silo tiraw?  Ngatinge rilru chaklo leh hriatna reng neilo a I inhriat fo thin! Finna tlachhamah I inngai em? Ngaihtuah teh, Lalpa min siam dan leh tumpui ram hi hrelo reng hian kan awm reng dawn em ni! Kan nihna dik tak hi Pathian ang, Pathian anpui liau liau a siam kan ni a sin!
Kum 4000 liam ta a mihring siamdan leh nihphung dik tak hre kilkel tur hian a hunlaiin kan awmlo a, mita hmu pawh an awm heklo. Mahse bible thu nung ngun taka chhiar hian Pathian min siamdan hi amah ang turin a ni a, amah kan an chuan amah ang chiahin ze ril leh rura tak  kan nei ve dawn tihna a ni! Tunlai ah cell cloning hian anpui hi a pholang ang em aw tih hi ngaihtuah a ngai khawp mai. Anpui a siam kan nih vang hian setana pawh hian min thik reng kha a ni si a! Cloning emawa anna mai hi chuan a rura zia hi a tilang pha ang emaw chu, setana  thik thei hial kan nih chuan. Pathian anga siam kan nih chuan Power kan neih ve ngei a rinawm a, nunna hial siam thei khawp kan ni ang a, reilo te a khawvel leh universe domain mai tur kan ni tih hi reason leh logic hmang thiam tan chuan hai rual a nilo!
Setana mission ah erawh  chuan mihringin Pathian a an tak tak hi a hlau hle thung a. A chunga rorel tu ni mai tur adama te nupa chu a thlem thlu ta a. Mihring rilru dik tak, hriatna leh finna, ropuina te  nuaibona zungzam chuan thisen alo fan ta a. Mihring chuan a nihna dik tak alo hre kil kel tawh lo tan a, setana tum ber chu a aia superior zawk mihring chu inferior ah awm tir a tum tan ta a. Eden huana hnawhchhuah hnu, BC 2000 hmalam ah chuan Abela leh Setha inkarah chuan Pathian  reng reng an au ngailo a nih kha. Ahnu lehah chuan Nova hunlaiin Vantirhkoh tlu te avangin mihring pathiana(semi-gods) biakna alo hluar tan ta!
BC 1200 atanga 875, Aigupa ropui vanglai te, Assuria ropui vanglai te leh Grik era alo her chhuah meuh chuan  setana biakna, milem, semigods- zeus, appollo, haides, rama, shiva tih te chu Pathianah neihin mihring hi a hnuaiah an kun ta dual dual mai tan ta a nih chu mawle!  Israel fate slaves period  chhunga Pathian lem an biakna kha a tam lutuk, sawi sen a nilo, kan hre vek tawh. Bible thuthlunghlui(OT) lam chu kal san ang.
AD 1-na ah Buddhism alo chhuak a, khawchhak ram hrut tanin, chutih lai mekin Eastern religion leh roman ram atang pathian tam tak alo piangchhuak leh tan ta a.  AD 274 ah roman emperor chuan Sun god,  egypt leh  persia pawh anla dang biklo; buddhism leh  zoroastrianism philosophy chuan khawvel pum mai chu a luah khat dawn ta mai a. Kha philosophy main teach ah chuan meditation, power of self psykhe hi a ni tlat a ni! Hei hi a mak lo, mihringin Pathian a anna hi mihring lam atanga neih tumna a ni a. Bible erawh chuan, “rinna nei rawh u” tih hi min zirtir dan mawl tak a ni thung.
Age of reason chuangkaiin technology leh philosophy lamah hmasawnna ropui tak alo lang tan ta. Mahse he philosophy ken tel pawi tak erawh chu “hedonism”, leh “geocentric” hi a ni. Tunhnu thleng hian kristian philosophy tam tak hi a la luah reng pawh a tih theih! Pathian dang mai bakah mahni ropui leh centre rilru put hi Pathian duhdan leh min siam dan a ni rih lo a. Chu chu setana deception dik tak zawk a ni. Ancient mythology leh religion scum chhuikir hian geocentric hi solar system atang ringawt pawh khan kan lo buai hmasa fe tawh a ni. Chu geocentric rilru chu philosopher leh scientist rilru luahtu ber mai alo ni zel bawk a, “Pathian kan zawnchhuahna hi min zawnchhuahna ai chuan a ropui zawk ” tih theology tobul hi a ni. Abrahaama rinna hi self develop a ni ngailo a, “gifts” zawk a ni. Pre-plan pawh a nilo a, backup plan zawk zel a ni.
Kum zabi 20 alo nih hnu meuh erawh chuan kristianna-in science leh philosophy a ngaihdan a tlak hmak a, “mihring finna hi sual a ni” tih mai hian. Renaissence alo thlen a pianga khristianna philosophy alo dang ve zel mai hi mak tak a ni. Pathian thu erawh chuan “finna leh hriatna” nei turin min ti miau bawk si a, Johana chuan “hemi kawngah hian fin a tul” a ti a. Creation composition hi ngun taka chik phei chuan science a inrawlh nasat zia te, mihring component pawh hi chemistry+physics= biology dik tak a ni. Mahse kohhran teaching hluar ber erawh “refused science/philosophy” tih hi a ni. Hei hi ngun taka ngaihtuah chuan setana deceptive method ala ni thei bawk. Irreversible tak mai a science leh bible a kal hi engdang vang a nilo, a phenh setana alo awm reng thin vang zawk a ni!
Kohhran chu krista taksa ni meuh e. Mahse Pathian ngei debate ngam tu chuan kohhran hi a beih ngamlohna chhan tur awm hek lo. Kohhran main view- inthlak reng hian chhan a nei a ni. Pathian lehkhabu chuan mihring hi Pathian anpui a siam kan ni a ti a. A ropuina tur hi sawi hian a siak lo. Chutiang ngaihtuah chunga engvang nge setana hian thei min ei tir, engvang nge min hneh, engvang nge min tihbuai? Mihring a thikna hi ril tak a ni. Hriatna leh finna, power ropui tak kan neih tur hi a mitthla ve reng vang zawk a ni a. Science hi a hlau a, Pathian thu pawh hi a hlau zawk bawk a ni. An pahnih phei hi chuan a hlau mai niloin inkalh awm ang taka a lan theih nan evolution theory, missing link, hedonism, geocentric..adt te hi a duangchhuak a. Min thununna atan kan DNA ah trigger a phum ru reng a ni!
Reasoning chuan Setana hian science kan hman hi a hlauh mai a nilo, Science leh bible kan lekkawp hi a hlau vet vet em a, miin bible a lek hma  hian science ah minlo luhkhalh daih a. Science hi bible kalh emaw tih turin risk ala thin a nih a rinawm em em a ni. Setana main secret ah chuan anihna dik tak kan chhui chhuah hi a hlau ber a, a diklohna, a fellohna, a sualna, a thatlohna leh mihring thlenga a tihbuai chhan chhutchhuah hi a hlau vet vet hle a ni! Pathianin justice a tih atang ve thung chuan “wisdom” kan neih hi fully la phal a nilo bawk a. A chhan chu hriatna leh finna tawp nei ila justice hian justice hi engmah lo ah a chan tir leh mai dawn si a. Chuvangin heng meditation, yoga, self develop psykhe reng reng sakhaw dang ami pawh hi Pathian atanga chhuak niloin setana atanga chhuak a ni a. Setana hian thlarau tanpuinaa ama originality reveals hi a phalloh tawp leh a hlauh em em chu a ni!

Natna hi sual a ni em?

Natna hi sual a ni em?
December 8th, 2009 11:04 am by ^-||R@lT€||-^

Johana 5:14…”Ngai rawh, i dam tak hi, thil tisual leh tawh suh,
chutilochuan thil tha lo lehzual i chungah a lo awm dah ang e,” a ti
a.

Natna mihringa lo thleng thin/awm thin hi a chhan kawng thumin hetiang
hian han then ta ila:

    Insum loh, fimkhur loh, tlang hri leng, accident, etc.
    Pathianin mi a thunun nan emaw fiah nan emaw vanga natna a pek
(Israel fate).
    Setana atanga chhuak natna. (Joba nun)

A chungah kan tarlan tak ang khian natna mihringa alo thlen dan chu
kan hre fiah thei awm e. Mi thenkhatin natna alo thlen hian setana tih
nat ah ngai in tawngtainaah te setana an hau chiam thin a, a ti na tu
setana kha hau la damna puang rawh te an ti fo thin. Suahsualna avanga
na nge setana tih nat nge an nih Pathian thununna an chungah alo
thleng nge, anih loh leh tlang hri leng leh thil dang dang vang tih te
hriatsak phawt a tha awm e.

Lal Isua khawvela alo kal lai khan natna chi hrang hranga na te a
tidam thin a, ‘tisual leh tawh suh’ te a ti fo thin tih kan hmu a. He
Johana 5:14-a kan hmuh Bethesda dila damlo a tihdam pawh hi thil tha
lo lehzual a chungah a lo thlen loh nan tisual leh tawh lo turin a
fuih a ni. Bible hrilhfiahna tamtakah he damlo hian thil a tihsual
avanga kum 38 ngawt a damloh phah na chhan sawi na a awm hran lo va.
Nimahsela, tupawh mai hi Pathian mithmuh leh hriatah chuan misual kan
nih zawk avangin he pa pawh hi tisual leh tawh lo turin a hrilh mai
anih a rinawm.

Kawng lehlamah chuan, kristian ni mah ila Pathianah nun nghet tak neih
loh chuan inkhawm, bible chhiar leh tawngtai te hi ti ve thin bawk mah
ila, sual tih na remchang kan hmuh chuan kan ti hreh lo fo thin.
Ruihtheih thil te leh sual chi hrang hrang te ti reng chungin pawnlang
nun erawh kohhran mi tak, Pathian ngaihsak tak anga lan kan tum fo
thin. Hetianga chawhpawlh taka kan nun thin na hian kan sim chuan si
loh chuan kan ruihtheih leh sual chi hrang hrang chin thin te chuan
min vaw let a, natna khirhkhan tak tak te kan tuar ve fo bawk thin.
Natna chi hrang hrang kan chungah alo thlen hian thenkhat te chu
Pathianah an inhmuhchhuah phah a, an sualte an sim a, an awmdan tha lo
te an bansana, Pathian an hnaih phah thin. Thenkhat ve thung erawh chu
Doctor-te leh Pathianah beiseina sang tak neiin an dam ngei an ringa
nimahsela, an dam chuan si loh hian beidawnna sualah te an tlu lut fo
thin bawk.

Pathian mihriat emaw Pathian mi hman emaw rawngbawltu emaw nih tawh
phei chuan A tihdamna chan tawh hnua tluksan leh chu kan Bible chang
innghahna a mi ang hian a aia thalo lehzual hi a thleng duh khawp in a
rinawm a ni. Keipawh Pathian hminga ka sima, ngaihdam ka dil hnu ah
Pathian tihdamna ka changa mahse khua a lo rei a, kalo bawhchhiat leh
avangin a aia nasa lehzualin tun thleng hian kala na ni in ka hre fo
thin.

Natna hrim hrim hi sual a ni lo va nimahsela, kan natna chhan zawka
kha sualna avang te, setana natna min pek te emaw Pathianin min thunun
nana min tih nat te emaw thildang dang vangte a ni fo zawk a ni.

Engpawhnise, ringtu kan nih avangin kan na thei lo tih na a ni lo va,
manganthlak tak leh tih ngaihna awmlo khawpa kan lo na anih pawhin
Lalpa chu kan hnenah a awm renga, a hnai reng a ni tih hi kan hriat fo
a tha a, Lalpaah dam nun neih zir a tul fo thin. Hosea 6:1-ah chuan,
“Hawh u, LALPA hnênah i kîr ang u: Min lo pawt sawm tawh na a, min
tidam leh dâwn si a, Min lo vaw tawh na a, min tuam leh dâwn si a”, a
lo ti hial ani.

Sawiho tur:

    Natna hi sual a ni em? Nge sual vangin kan na zawk?
    Natna lo thlen dan ni a kan hriat te sawi ni se.
    Natna/tuarna hian Pathian min hnaih tir em? Kan dam chuan si loh
hian Pathian min hlat tir tu, min ti beidawng zual mai mai tu a ni
zawk em?
    Natna hi engtia tuar/hmachhawn tur nge?